Yerli ve ulusal savunma sanayiinin gözbebeği kurumlarından TUSAŞ bugünlerde epey hareketli bir devir yaşıyor… Milli Muharip Uçak (MMU), ANKA-3, Hürjet, Hürkuş’un yanı sıra evvelce devam eden platform ve altyapı çalışmaları da dolu dizgin ilerliyor.
Genel Müdür Temel Kotil idaresinde kendi alanında dünyanın en güzelleri ortasına yükselen TUSAŞ’ta herkesin dikkat kesildiği projelerden biri de hiç elbet Ulusal Muharip Uçak olarak isimlendirilen ülkemizin yerli ve ulusal ilk savaş uçağı.
İki bini aşkın kişinin emek harcadığı, 17 Mart’ta ilk taksi testini yapan dev platformun envanterdeki isminin gelecek günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyurulması bekleniyor.
TUSAŞ’ın Kahramankazan’daki tesislerinde Ulusal Muharip Uçak’ın Eser Yöneticisi Benan Aylangan ile bir ortaya geldik ve MMU ile ilgili en çok merak edilen soruların karşılığını aradık. Kimi sorularımıza net karşılıklar alırken, birtakım kritik bahislerde saklılık kararı devam ettiği için kimi sorularımızın yanıtını öğrenemedik.
ÇOK KIYMETLİ BİR EKOSİSTEM KURULDU
Ürün Yöneticisi Aylangan, MMU ile ilgili kritik bir tespitle başlıyor söze… Ulusal Muharip Uçak’ın yalnızca bir savaş uçağı tasarım projesi olmadığını söylüyor ve burada çok pahalı bir ekosistem geliştirildiğinin altını çiziyor.
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı ve Türk Hava Kuvvetleri başta olmak üzere projenin hem isterlerini ortaya koyan hem de bu isterler doğrultusunda çalışan Türk savunma sanayii şirketlerine parantez açıyor Aylangan. Uçağın üzerindeki birçok alt sistemi Türk savunma sanayii şirketlerinin tasarladığını, geliştirdiğini ve nihayetinde test ettiğini anlatıyor.
Milli Muharip Uçak için ‘yerlilik oranı’ sorumuzu “En üst düzeyde yerlilik oranı var” diyerek yanıtlıyor.
YERLİ MOTOR İÇİN ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR
Yerli ve ulusal savunma sanayiine ait bir platformdan bahsedildiğinde çabucak herkesin aklına gelen birinci iki mevzu motor ve mühimmat oluyor. MMU’nun hali hazırda ABD üretimi bir motor taşıdığını ve test süreçlerinin bu motorla tamamlanacağını biliyoruz.
Benan Aylangan, MMU’nun önümüzdeki süreçlerde yerli motora kavuşacağını ve bu süreçle ilgili çalışmaların da bir yandan devam ettiğini anlatıyor. Savaş uçakları için en değerli konulardan biri de düşük görünürlük… Yerli motorun bu süreçte nasıl bir imtihan vereceğini merak ediyoruz. Aylangan, yerli motorun termal açıdan epey düşük bir yayım kıymetine sahip olacağının altını çiziyor.
PROTOTİPLERİN HEPSİ ‘UÇAR’ OLACAK
Özellikle hava projelerinde ‘prototip’ sıkıntısı bazen farklı işleyebiliyor… Örneğin bir savaş uçağının yer testleri için prototip üretiliyor. Testler tamamlanıyor. O prototip uçmuyor. Elde edilen bilgiler uçacak olan platforma aktarılıyor.
Benan Aylangan, MMU’da bu süreçte 6 ila 8 ortasında uçacak prototip olacağı bilgisini paylaşıyor. Böylelikle hem yer hem de hava testlerinin çok daha süratli bir halde tamamlanabileceğine işaret ediyor.
MMU’DA ELEKTRONİK HARP KABİLİYETİ NE DURUMDA OLACAK?
Harp alanında son yılların en kıymetli sorunlarından biri de hiç elbet elektronik harp ve karıştırma… Aylangan bu hususta Türk Hava Kuvvetleri’nin epeyce üst düzeyde olduğunu ve isterlerinin de buna nazaran şekillendiğini söylüyor.
Proje sahibinden gelen isterler doğrultusunda hem TUSAŞ hem de ASELSAN ve TÜBİTAK başta olmak üzere öbür ilgili kurumlar adımlar atıyor. Ulusal Muharip Uçak’ın elektronik harp ve karıştırma…
Aylangan bu hususta Türk Hava Kuvvetleri’nin epeyce üst düzeyde olduğunu ve isterlerinin de buna nazaran şekillendiğini söylüyor.
Proje sahibinden gelen isterler doğrultusunda hem TUSAŞ hem de ASELSAN ve TÜBİTAK başta olmak üzere başka ilgili kurumlar adımlar atıyor. Ulusal Muharip Uçak’ın elektronik harp ve karıştırma konusunda epey güzel imtihan vereceğinin altını çiziyor Aylangan.
SAVAŞ UÇAĞI PROJESİ NASIL BU KADAR SÜRATLE İLERLEDİ?
TUSAŞ hayli esaslı bir kurum. Hem askeri hem sivil havacılık için bugüne kadar son derece kıymetli işlere imza attılar. Uzun yıllardır özellikle F-16 projesi için ortaya koydukları işler hayli kritik kazanımları beraberinde getirdi.
Benan Aylangan bu sürece vurgu yaptıktan sonra buralardan elde edilen birikime kelamı getiriyor ve ‘Projeler nasıl bu kadar süratli ilerleyebiliyor?’ sorusuna bu pencereden cevap veriyor. Yalnızca F-16 savaş uçakları ya da dünyanın en büyük motor üreticileriyle birlikte çalışmakla kalmadıklarını, ANKA, Hürjet, Hürkuş gibi kendi imkanlarıyla geliştirdikleri projeleri hatırlatıyor.
MİLLİ MUHARİP UÇAK HANGİ FÜZELERİ KULLANABİLECEK?
Uçağın hem iç silah istasyonu hem de kanat altındaki harici istasyonlarla ilgili birtakım sorularımıza ‘gizlilik’ nedeniyle yanıtlanmadı. Lakin temel olarak merak ettiğimiz bir öteki husus olan ‘Milli Muharip Uçak’ın hangi füzeleri ateşleyebileceği’ meselesine ayrıntılı bir cevap veriyor Aylangan:
“Milli Muharip Uçak projesinde yerli mühimmat entegrasyonu en değerli ögelerden biri. TÜBİTAK-SAGE, ROKETSAN ve ASELSAN tarafından geliştirilen tüm mühimmatları MMU’nun hem dahili silah yuvalarında hem de kanat altındaki harici istasyonlarında entegrasyon çalışmalarını yürütüyoruz.
Bunu yürütürken hem TUSAŞ çalışanları hem de biraz evvel bahsettiğim paydaşların uzmanlarıyla birlikte çalışıyoruz. MMU envantere girdiği vakit gereksinim duyulan tüm yerli mühimmatları kullanabilecek kabiliyette olacak.
MMU’nun dahili silah yuvaları yerli mühimmatların entegrasyonuna nazaran boyutlandırıldı. Bununla birlikte hem uçaktaki çalışmalar sürüyor hem de mühimmat geliştiricisi firmalardaki tasarım çalışmaları, değişiklik çalışmaları birebir anda yürütülüyor.”
Milli Muharip Uçak insansız hava araçlarıyla birlikte uçabilecek mi?
TUSAŞ’ın geçtiğimiz günlerde duyurduğu ve dünya genelinde büyük sükse yapan bir öbür platformu da ANKA-3. Aylangan’a MMU ile ANKA-3’ün tıpkı kolda uçup uçamayacağına karşılık verdi;
“Milli Muharip Uçak projesi birinci safhalarda yalnızca bir savaş uçağı projesi olarak görülüyordu… Fakat geldiğimiz noktada konuşulan bir öteki konsept de MMU’nun insansız hava araçlarıyla birlikte harekat ortamında misyon yapabilmesi.
Bu ne demek oluyor? En genel haliyle, MMU’yu uçuran pilot ulusal muharip uçağı denetim ederken paralelde kolda uçan insansız hava araçların da birtakım kabiliyetlerini denetim edebilecek. Daha net bir tabirle harekat ortamında birlikte vazife icra edebilecekler. Bunlar için de çalışmalarımız sürüyor. Tabi bu biraz uzun soluklu bir iş lakin bunun için de kolları sıvadık.”
MİLLİ MUHARİP UÇAK’TA ÇOK GELİŞMİŞ SENSÖRLER VAR
Benan Aylangan ile sohbetimizin sonuna gerçek gelirken bilhassa toplumsal medyada sıkça tartışılan füzyon problemine de kısaca değiniyoruz…
Milli Muharip Uçak’ın ‘yeni nesil’ olarak isimlendirilen bir uçak olduğunun altını çiziyor Aylangan ve bu uçak tiplerinde çok önemli düzeyde misyon sensörleri olduğu bilgisini paylaşıyor.
MMU haliyle çok sayıda sensörden binlerce bilginin elde edildiği dev bir platform halini alıyor. “Tabi bunların hepsini pilota gösterdiğiniz vakit çok karmaşık bir sistem ortaya çıkıyor” diyor Aylangan ve kelamlarını şöyle tamamlıyor:
“Sensör füzyon ya da data füzyonu dediğimiz olay en genel haliyle, farklı kaynaklardan aldığınız bilgileri belirli bir algoritmada filtrelenip, pilota görmesi gereken bilgiyi vermesi…
Aslında bu füzyon konusu MMU vazife sistemlerinde çok kıymetli bir yer ediniyor. Onunla ilgili çalışmalarımız da devam ediyor. Bu noktada da çok âlâ bir durumda olacağımızı söyleyebiliriz.”